قاتل آفریقایی آب سدهای ایران را آلوده می‌کند | مقصر ورود این قاتل به زیستگاه‌های طبیعی ایران کیست؟

شهروندی آنلاین – مجید الجعبری: یگان حفاظت تالاب های حر عظیم به همراه صیادان بومی اخیرا بیش از یک میلیون قطعه ماهی مهاجم «زیلی تیلاپیا» را در تالاب های هور عظیم معدوم کردند، اما به گفته کارشناسان تینو، حذف فیزیکی تنها راه کنترل این ماهی است. تعداد این ماهی های مهاجم بسیار دشوار است و مشکلات زیادی وجود دارد. اما منجر به زوال گونه نمی شود و تنها راه مقابله با آن جلوگیری از راه یافتن آن به زیستگاه های آبی طبیعی است.

مسئول حفاظت تالاب حارالعظیم با اشاره به معدوم سازی بیش از یک میلیون قطعه ماهی تیلاپیا در تالاب حائورالعظیم گفت: گونه های دیگری از ماهی تیلاپیا با ویژگی های تهاجمی و پتانسیل تبدیل شدن به آفت بوده است. در مناطق آبی مشاهده شد.» استان خوزستان که در حال پرورش و توزیع است.

علی سجاد جلالی در گفت و گو با تینو افزود: تالاب های هورالعظیم در سال های گذشته جزو تالاب های ارزشمند کشور بود که در سال صیادی هزاران تن ماهی از آن صید شد مقدار آب طبیعی وارد شده به تالاب ها باعث شده تا گونه هایی مانند ماهی تیلاپیا زیلی در آنجا مستقر شده و به عنوان یک آفت عمل کنند و تا زمانی که این گونه ها در محیط جدید وجود داشته باشند، ریشه کن کردن کامل گونه های غیر بومی غیرممکن است. اکوسیستم، و همچنین اثرات اقتصادی و اجتماعی آنها، در حال حاضر و با روش های فعلی “تعداد آنها فقط برای به حداقل رساندن آسیب قابل کنترل است.”

آموزش مردم برای نگهداری از ماهی های غیر بومی

رئیس ذخیره گاه هورعظیم با انتقاد از پرورش ماهی تیلاپیا و دیگر گونه های ماهی غیربومی در ایران گفت: اگر ماهیان محلی با ارزش دریاچه هورعظیم مانند بنی، شربت، جاتان، برزم و شلیگ که زمانی وجود داشته است. سهم بزرگی از صادرات، حفاظت می شود، ذخایر آنها باید احیا شود، توسعه، تکثیر و پرورش این گونه ها قطعاً مزایای اقتصادی بسیار فراتر از توسعه گونه های غیربومی در کشور خواهد داشت.

سجاد جلالی ادامه داد: امروز یگان ذخیره گاه هورالعظیم در تلاش برای کنترل گونه های غیربومی، احیای گونه های محلی و اکوسیستم های طبیعی و همچنین آموزش نحوه برخورد با گونه های غیربومی به ساکنان بومی است که نتیجه آن این است. در طی 5 ماه اول سال با استفاده از روش ماهیگیری سالیک توسط ماهیگیران محلی، زنده ماندن و معدوم سازی بیش از یک میلیون ماهی مهاجم تیلاپیا است.

مسئول یگان حفاظت حرعظیم گفت: تحقیقات نشان داد در مدت زمان کوتاهی گونه‌های مهاجم تیلاپیا توانستند وارد بسیاری از زیستگاه‌های آبی استان شوند و در برخی مناطق مانند شادجان به فراوان‌ترین گونه تبدیل شوند. تالاب‌های هورالعظیم دامنه خود را به گونه‌های باارزش محلی محدود کردند در حال حاضر این گونه مشکلات زیادی را برای جمعیت محلی و صیادان محلی ایجاد کرده است که صید آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست و با تأثیرات منفی آن بر سایر ماهی‌های محلی منطقه. استان، مشکلات این مقوله را چند برابر کرده است.»

چه کسی مسئول معرفی ماهی تیلاپیا به زیستگاه طبیعی آنهاست؟

یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه و نایب رئیس انجمن شیلات ایران گفت:” بیش از 20 سال پیش، سیچلاید زیلی برای اولین بار در دریاچه بزرگ هورول خوزستان دیده شد. برخی شیلات را مقصر ورود ماهی تیلاپیا به آب های استان خوزستان می دانند، اما شیلات در این سال ها این موضوع را تکذیب کرده است. برخی دیگر معتقدند که این گونه مهاجم از بخش عراقی تالاب هورالعظیم وارد اکوسیستم های طبیعی هورالعظیم و خوزستان در ایران شده است. البته در گذشته شیلات علاقه مند به پرورش این گونه در ایران بود و سازمان حفاظت محیط زیست نیز مخالفت خود را در این زمینه اعلام کرد و نسبت به مضرات ورود این گونه مهاجم به اکوسیستم های محلی ایران هشدار داد.

صابر وطن دوست در گفت و گو با شهروندی آنلاین وی افزود: ماهیان تیلاپیا در فهرست گونه های بسیار مهاجم در جهان قرار دارند و می توانند منجر به انقراض گونه های محلی شوند نتیجه حضور پایدار این گونه‌های مهاجم در رودخانه‌ها و تالاب‌های آبی در خوزستان مانند تالاب‌های بین‌المللی هورلازیم و شادجان، کاهش شدید جمعیت ماهیان بومی، مختل شدن معیشت مردم بومی و تخریب مناطق آبی است. .

نایب رئیس انجمن شیلات ایران گفت: متأسفانه با وجود اینکه پرورش آنها در کشور ممنوع است، به گفته یکی از مدیران سابق سازمان محیط زیست، تکثیر ماهی تیلاپیا به صورت غیرقانونی و مخفیانه در بسیاری از استان ها انجام می شود و حتی گروه هایی از این گونه ها گزارش شده است.

وطن دوست با اشاره به ممنوعیت کشت ماهی تیلاپیا در سال 1396، گفت: سازمان حفاظت محیط زیست با وجود تلاش هایی که برای رفع ممنوعیت کشت ماهی تیلاپیا در کشور انجام شده، تا کنون توانسته است در مقابل این تلاش ها مقاومت کند به استثنای چهار استان سمنان، یزد، قم و خراسان جنوبی مجوزی برای پرورش ماهی تیلاپیا صادر نشده است.

هشدار ورود ماهی تیلاپیا به مخازن سد

یک پزشک محیط زیست و عضو هیئت علمی محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به آسیب های ناشی از ماهی تیلاپیا گفت: بسیاری از ماهیان محلی و برخی از ماهیان پرورشی مانند قزل آلا در آب های آلوده می میرند و می توانند در آن رشد کنند آب آلوده، و در نتیجه جذب بدن ماهی است که آلودگی موجود در آب ماهی تیلاپیا در چین نیز جان سالم به در برد و این نوع ماهی در برابر آلودگی به حساب می آید.

اصغر العبدولی در گفت و گو با شهروندی آنلاین وی افزود: دلیل تکثیر سریع ماهی تیلاپیا این است که تخم های خود را در دهان نگه می دارد و در نتیجه ماهی های دیگر قادر به خوردن تخم های آن نیستند. این رفتار باعث افزایش بقای ماهی های مهاجم در مناطق آبی می شود و این راز افزایش بسیار زیاد ماهیان تیلاپیا است. رفتاری که بسیاری از ماهیان محلی ایران ندارند. نشت ماهی تیلاپیا به مخازن آب آشامیدنی می تواند منجر به رشد بیش از حد جلبک ها و کاهش کیفیت آب شود. به همین دلیل وزارت نیرو در سال 1395 طی نامه ای به سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد که ورود ماهی تیلاپیا به مخازن سدها می تواند تهدیدی باشد. »

اگرچه سازمان حفاظت محیط زیست ماهی تیلاپیا را در فهرست گونه های گیاهی و جانوری غیربومی مضر برای تالاب ها قرار داده است، اما در حال حاضر این ماهی ها به صورت مخفیانه و بدون نظارت سازمان حفاظت محیط زیست و شیلات در کشور حمل و پرورش داده می شوند. در بازارها غذاهای ایرانی خرید و فروش می شود.