داستان زندگی ۵ زن ایرانی که سالها در اردوگاه‌های عراق اسیر بودند | با زنان اسیر جنگ تحمیلی ۸ ساله آشنا شوید

تینو – علی الله سلیمیدر ایام دفاع مقدس و روزهای پس از آن اتفاقات بزرگ بسیاری در تاریخ دفاع مقدس ثبت شد که یکی از آنها 5 مرداد 1369 سالگرد بازگشت آزادگان به میهن و یک فرصت است. برای بازگشت آزادگان به وطن شجاعت این ویراستاران پرشور را به رخ بکشید. روزهای پرتلاطمی برای مردم ایران بود و جمهوری اسلامی ایران توانست با سربلندی رزمندگانی را که برای دفاع از دین و ناموس و خاک کشور جنگیدند و به اسارت درآمدند، به خانه بازگرداند. در آن روزها، دو سال پس از پایان جنگ، اولین گروه 1000 نفری اسرای ایرانی در 5 مرداد از مرز خسروی وارد ایران شدند و روز بعد همین تعداد اسیر عراقی به کشور خود بازگشتند. در نهایت 55438 اسیر عراقی در 103 مرحله و 39417 اسیر ایرانی در 70 مرحله مبادله شدند. 574 اسیر ایرانی در دوران اسارت به شهادت رسیدند. اما در میان اسرای مبادله شده، زنان آزاد نیز دیده می‌شدند، اگرچه آمار روشنی از تعداد اسیران زن جنگی منتشر نشد، اما در برخی منابع گفته شده بود که در این هشت سال 171 اسیر جنگی وجود داشته است. جنگ پنج ساله داستان 5 زن ایرانی است که زندگی آنها با جنگ و خانواده ها پیوند خورده است.

• فاطمه آل ناهیدی، بانوی آزاده اول

فاطمه الناهیدی اولین زنی بود که پس از شروع جنگ تحمیلی در قالب یک گروه امدادی داوطلب به جبهه‌های جنوب اعزام شد. ایلام، سر پل ذهاب، گیلان غرب و خرمشهر از جمله مناطقی بود که در روزهای اول جنگ حضور داشت و به انجام کارهای درمانی و امدادی برای جانباختگان و رزمندگان جنگ پرداخت. سرانجام 21 روز پس از آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، نیروهای عراقی وی را در منطقه شلمچه دستگیر کردند. فاطمه الناهیدی به مدت سه سال و چهار ماه توسط نیروهای بعثی عراق بازداشت و سپس به وطن خود بازگشت. خاطرات فاطمه آل ناهیدی از دوران اسارت توسط مریم برداوری در مؤسسه روایت فتح در سال 1380 گردآوری و در مجموعه درهای بسته کتاب دوم منتشر شد. کتاب «چشم در چشمان آنها» نوشته مریم شنکی درباره خاطرات دوران اسارت خانم ناهیدی است. این کتاب در سال 1375 هجری شمسی توسط انتشارات فنی چاپ و روانه بازار کتاب شد.

• معصوم آباد، 3 سال و 4 ماه اسارت

معصومه آباد یکی از زنان آزاده ای است که با انتشار کتاب زندگینامه خود به نام «من زنده ام» در دوران اسارت و بعدها حضور در شورای شهر تهران به شهرت رسید. چهاردهم شهرری 1341 در منطقه پیروزآباد عامل آبادان به دنیا آمد. پدرش طالب، کارگر شرکت نفت بود. تحصیلات ابتدایی را در دبستان مهستی، راهنمایی را در مدرسه شهرزاد و دبیرستان را در دبیرستان دکتر مصدق آبادان گذراند. در 22 مهر 1359 نیروهای عراقی هنگام بازگشت از شیراز وی را به همراه شمسی بهرامی در جاده ماهشهر – آبادان دستگیر کردند. روز بعد آنها را به تانوماه منتقل کردند و در اتاقی زندانی کردند. فاطمه ناهیدی، یکی دیگر از زندانیان ایرانی، در آن اتاق زندانی بود. در بیست و ششمین روز از مهرماه حلیمه آزموده به جمع سه نفره اضافه شد. آنها به زندان الرشید در بغداد منتقل شدند و در آنجا مورد بازجویی قرار گرفتند. پس از سه سال و چهار ماه اسارت، در بهمن ماه 1362، معصومه آباد و سه زن دیگر از طریق صلیب سرخ جهانی به ایران بازگردانده شدند.

• شمسی بهرامی اسیر در جاده ماهشهر – آبادان

شمسی بهرامی از دیگر زنان آزاده دوران دفاع مقدس است. کتاب زندگی او بدین ترتیب است که در چهارم دی ماه 1338 در منطقه کارگری آبادان به دنیا آمد. از پنج برادر و چهار خواهر، او هفتمین فرزند خانواده بود. پدرش امید بهرامی، کارگر شرکت نفت بود. تحصیلات ابتدایی را در دبستان بهمن و راهنمایی و دبیرستان را در دبیرستان فردوسی آبادان گذراند. سال سوم دبیرستان بود که زمزمه های انقلاب را شنید و در راهپیمایی ها و تظاهرات در کنار تظاهرکنندگان شرکت کرد. پس از انقلاب به یک فعال اجتماعی تبدیل شد. با شروع جنگ تحمیلی عراق به ایران، وی به عنوان نماینده فرماندار آبادان مسئولیت تهیه گزارش و برآورد میزان خسارات وارده به مناطق بمباران شده را بر عهده داشت. در 23 مهر 1359 پس از سه روز مرخصی هنگام خروج از شیراز به آبادان، در جاده ماهشهر – آبادان به همراه معصومه آباد به اسارت نیروهای دشمن درآمد. او در بهمن 1362 به همراه سه دختر دیگر از طریق صلیب سرخ جهانی به ایران بازگردانده شد.

• خدیجه میر شکر، زن آزاده ایرانی

همچنین می توان داستان زندگی حتیجه میرشکار، یکی دیگر از اسرای دوران دفاع مقدس را شنید. او یکم فروردین 1337 در خیابان فرهنگ شهر بوستان خوزستان به دنیا آمد. میرشکار در دوران انقلاب اسلامی مدیر فرهنگی واحد حسینیه حاجی میرشکار شد. بوستان کمتر از سی کیلومتر با مرزهای ایران و عراق فاصله دارد. خبر تحرکات عراق در مرز را از همسرش شنید. وی و همسرش حبیب شریفی (فرمانده وقت ارتش سوسنگرد) در 16 مهر 1359 سوسنگرد را به مقصد اهواز ترک کردند. اما در جاده سوسنگرد – اهواز حدود پنج کیلومتر پیشروی کردند که نیروهای عراقی آنها را به اسارت گرفتند. با رسیدن آمبولانس به بیمارستان العماره حبیب به شهادت رسید و سه ماه بعد در اواخر دی ماه 59 به پادگان 1 موصل منتقل شد و در آنجا با تعدادی از زنان ایرانی مرتبط شد. حدود بیست زن خرمشهری بودند. سرانجام خدیجه میرشکار پس از مدت ها اسارت در فروردین 1361 به ایران بازگشت و خاطرات خدیجه میرشکار در کتاب های «اسیر شماره 0339» و «نیمه راه» منتشر شد.

• بهگات افروز “مالسرا”

نامی است که برای زندانیان زن و خانواده هایشان بیش از هر نامی آشناست و آن نام بهجت افراز است. مسئول اداره امور اسرا و مفقودین سازمان هلال احمر که بیشتر وقت خود را صرف پیگیری امور آزادگان به ویژه زنان اسیر ایرانی در اردوگاه های عراق می کرد. افراز مسئولیت مدیریت اسرا و مفقودین جنگ تحمیلی را بر عهده داشت و در مدت مدیریت 10 ساله وی حدود شش میلیون نامه رد و بدل شد. او به مدت 18 سال وقت خود را صرف خدمت به زندانیان و خانواده های آنها کرد. آقای آزادگان آقای علی اکبر ابوترابی فرد به پاس زحمات بی دریغ ایشان لقب اولاسرا را برای ایشان برگزیدند. افرض اولین نفری بود که در کشورمان از واژه آزاد در زندان برای زندانیان استفاده کرد و در انتخاب نام ستاد رسیدگی به امور زندانیان از پیشنهاد وی استفاده شد که ستاد تعیین شده برای رسیدگی به امور زندانیان است. . از آزادگان وی همچنین نقش اساسی در تصویب آیین نامه ستاد آزادگان دارد که مقرر می دارد «به ازای هر سال اسارت دو سال خدمت دولتی دریافت می شود». کتاب های «المصرا» به تصحیح حکیم امیری و «چشتر» نوشته فاطمه دوستکامی حاوی خاطرات است. بهجت افرض.