دولت وفاق ملی شدنی است؟ | سیاست و تجربه کشورها چه می گوید؟

تینو – گروه سیاسی: دولت های ائتلافی یا وحدت ملی موضوعی است که نظریه پردازان سیاسی از قدیم الایام به آن پرداخته اند. در حکومت وحدت ملی، همه گروه‌های اجتماعی و قومی در تصمیم‌گیری شرکت می‌کنند و از طریق مذاکره و سازش به اجماع می‌رسند.

تجارب سایر کشورها در زمینه توزیع قدرت و منابع در حکومت های وحدت ملی می تواند در طراحی الگوی مناسب در سایر کشورها نیز کمک کند. به عنوان مثال می توان از تجربه آفریقای جنوبی در زمینه تقسیم قدرت بین گروه های مختلف و ایجاد تعادل الهام گرفت و یا می توان از تجربه لبنان در زمینه تقسیم قدرت میان گروه های مذهبی بهره مند شد. در این روی سکه، می توان از تجربه شکست خورده عراق در زمینه عدم تعادل قدرت بین شیعیان، سنی ها و کردها در دوران صدام حسین درس گرفت.

مفهوم حکومت وحدت ملی ریشه در اندیشه های سیاسی پس از جنگ جهانی دوم دارد. به طور کلی در شرایطی که کشورها با چالش‌های جدی در حوزه انسجام ملی، درگیری‌های قومی و مذهبی و بحران‌های سیاسی مواجه هستند، می‌توان حکومت‌های وحدت ملی را به عنوان راه‌حلی برای مدیریت این چالش‌ها پیشنهاد کرد. این مدل با هدف ایجاد توازن قوا، اطمینان از مشارکت گروه های مختلف و ایجاد ثبات سیاسی طراحی شده است. اما موفقیت آن به عوامل متعددی از جمله تعهد گروه های سیاسی، ساختار قانونی و نهادی مناسب و حمایت مردمی بستگی دارد.

مفهوم حکومت وحدت ملی مبتنی بر دیدگاه ها و اندیشه های متفکرانی چون آرتور لوئیس است. ارسطو بر لزوم مشارکت گروه های مختلف در حکومت تأکید می کرد. ابن خلدون در «مقدمه» خود به بحث سیاست و حکومت پرداخته و بر لزوم تضمین حمایت و مشروعیت همه گروه‌های اجتماعی در حکومت تأکید کرده است. جان لاک فیلسوف و نظریه پرداز سیاسی انگلیسی در نوشته های خود علاقه مند به تشکیل دولت های فراگیر بر اساس وحدت ملی بود. آنتونیو گرامشی، نظریه پرداز مارکسیست ایتالیایی نیز بر ضرورت ایجاد اتحادهای گسترده برای دستیابی به حاکمیت و ثبات سیاسی تاکید کرد.