فیلم‌های مستند سال ۲۰۲۴ که نباید از دست بدهید

در آستانه اعلام فهرست کوتاه نامزدهای اسکار، در اینجا نگاهی داریم به برخی از بهترین مستندهای سال 2024. فیلم هایی که در بزرگترین جشنواره های سال مانند برلیناله، ساندنس، کن، ونیز و تلوراید به ایفای نقش پرداختند.

این فیلم ها آمیزه ای از روایت های تکان دهنده و الهام بخش هستند. از آثار عمیقا سیاسی گرفته تا بررسی فراز و نشیب های زندگی شخصی. فیلم هایی درباره جدایی و وصلت، درباره عدالت و تلاش، و درباره خاطرات و تجربیات انسانی.

منتظر 10 مستند برتر سال باشید که به طور بالقوه می توانند در فهرست نهایی اسکار قرار گیرند.

1. خاطرات جعبه سیاه

تعداد کمی از مستندهای موجود در این فهرست به اندازه فیلم شوکه کننده و تحقیقی شیوری ایتو شخصی و تکان دهنده هستند. این فیلم که یک پتک به سیستم عدالت پدرسالار ژاپن است، داستانی تکان دهنده از تلاش ایتو برای یافتن حقیقت است. ایتو یک خبرنگار موفق است که در سال 2015 توسط رئیسش نوریوکی یاماگوچی، رئیس سابق دفتر واشنگتن شبکه پخش توکیو مورد تجاوز قرار گرفت.

ایتو در سال 2016 با پلیس شکایت کرد و در سال 2017 یک شکایت مدنی علیه او تنظیم کرد. هر دو تلاش با شکست مواجه شد. ایتو برای محافظت از خود شروع به ضبط مکالمات خود با دادستان و پلیس کرد. این فایل‌های صوتی، همراه با واکنش‌های فرهنگی و رسانه‌ای زن‌ستیزانه به پرونده او، ستون فقرات یک مستند جامع را تشکیل می‌دهند که نه تنها سوگیری سیستماتیک علیه بازماندگان خشونت جنسی، بلکه عزم ایتو برای سکوت نکردن را نیز آشکار می‌کند.

2. داهومی

فیلم سنگالی که در فهرست نهایی جوایز اسکار قرار گرفت، یکی از بهترین مستندهای سال محسوب می شود. فیلم Dahomey به کارگردانی Mathieu Diop یک اثر خیره کننده و جذاب 68 دقیقه ای است که جسورانه فیلمسازی واقع گرایانه را با روایت تخیلی ترکیب می کند. این فیلم درباره تصمیم فرانسه در سال 2021 برای بازگرداندن 26 شی تاریخی است که در سال 1902 از پادشاهی داهومی به سرقت رفته بود و اکنون به کشور کنونی بنین بازگردانده می شود.

دیوپ این سفر بازگشت را با دقت به تصویر کشیده است. این کارگردان قبلاً برای فیلم مهاجرتی آتلانتیک مورد تحسین قرار گرفته بود. دیوپ صدایی خشن و مرموز به بیست و ششمین می دهد که او را به فکر بازگشت به خانه وا می دارد. دیوپ همچنین به صدای جوانان بنین گوش می دهد که بین دو احساس سرگردان هستند: شادی از بازگشت این چیزها یا خشم از بازگشت تنها بخش کوچکی از هزاران میراث دزدیده شده.

دیالوگ های تخیلی بین این موارد، این مستند را به اثری زنده، جذاب و تخیلی تبدیل می کند.

3. دختران

فیلم Girls به کارگردانی ناتالی ری و آنجلا پاتون که در جشنواره فیلم ساندنس امسال برنده جایزه تماشاگران شد، درباره رقص و خانواده است. برای چهار دختر جوان سیاه پوست، رقصیدن با پدرانشان کار آسانی نیست. چون پدر و مادرشان در زندان هستند. اما به لطف یک برنامه منحصر به فرد به نام رقص پدر و دختر در یک مرکز اصلاح و تربیت در واشنگتن دی سی، این دختران می توانند برای یک روز وارد شوند و چند ساعت عادی را با پدران خود بگذرانند. در این مستند، ری و پتن یک تیم قدرتمند تشکیل می دهند. ری بی سر و صدا صحنه های صمیمی و عمیقا زیبا را به تصویر می کشد، در حالی که پاتن، بنیانگذار Girls for Change، ترس ها و اضطراب هایی را که دختران و پدران برای روز خاص خود احساس می کنند، بررسی می کند.

«دختران» اگرچه یک مستند رصدی ساده است، اما احساس عمیق و تکان دهنده ای ایجاد می کند، به خصوص وقتی می بینیم که نسل های مختلف خانواده دست به دست هم داده و یک حرکت آرام رقص را با یکدیگر به اشتراک می گذارند.

4. ارنست کول: گم شده و پیدا شده (ارنست کول: گم شده و پیدا شده)

رائول پک از مستند عمیق لومومبا: مرگ پیامبر گرفته تا فیلم برنده اسکار I Am Not Your Negro، همیشه چهره های نمادین تاریخ سیاه پوستان را با سبکی منحصر به فرد به تصویر کشیده است. آخرین سوژه او، عکاس افسانه ای آفریقای جنوبی، ارنست کول است. کول که دوران آپارتاید را با وضوح تکان دهنده ای ثبت کرد، به دلیل کارش به یک پناهنده دائمی تبدیل شد.

در این مستند صدای ارنست کول به زیبایی توسط Luckett Stanfield (بازیگر نامزد اسکار) روایت می شود. پک و استنفیلد با استفاده از فیلمنامه ای نوآورانه که از نوشته های خود کول و شهادت دوستانش الهام گرفته شده است، زندگی کول را از آفریقای جنوبی تا آمریکا دنبال می کنند و عکس های سیاه و سفید خیره کننده او را برجسته می کنند.

5. هیچ زمین دیگری

این فیلم اثری تکان دهنده درباره آوارگی مردم یک روستای فلسطینی در طول چند دهه است. این فیلم برنده جایزه بزرگ جشنواره فیلم برلین 2024 شد، این روستا، مانند بسیاری دیگر در کرانه باختری، چرخه دردناکی را پشت سر می گذارد: رویارویی با نیروهای نظامی متجاوز، مراجعه به دادگاه برای اثبات مالکیت زمین، جلوگیری از تخریب موقت به دلیل. پوشش رسانه ای و تجربه یک صلح کوتاه مدت پس برگرد. از نیروهای متجاوز.

باسیل آدرا، تهیه کننده فیلم و خانواده اش در طول 20 سال این چرخه های تلخ را با دوربین های خانگی ضبط کردند. این تصاویر هولناک از جمله جستجوی ساکنان در میان آوار و تخریب اجباری مدرسه ای که کودکان در آن درس می خواندند، به عنوان شواهد قانع کننده ای برای نشان دادن تاکتیک های غیرانسانی رژیم اشغالگر برای ایجاد یک مرکز آموزشی نظامی استفاده شده است.

6. قطعه قطعه

اگر به دنبال مستندی هستید که حال و هوای خوبی به شما بدهد، Piece by Piece اثر مورگان نویل یک انتخاب عالی است. این بیوگرافی رنگارنگ و خلاقانه فارل ویلیامز، نوازنده و تهیه کننده مشهور، با لگو کاملا خلاقانه ساخته شده است. این مستند جسورانه مخاطب را از طریق روایت شخصی ویلیامز از سال‌های شکل‌گیری تا بزرگترین موفقیت‌هایش می‌برد.

این فیلم نه تنها خاطرات ویلیامز را بازسازی می کند، بلکه تخیل او را نیز تسخیر می کند. به عنوان مثال، یکی از صحنه های برجسته فیلم ویلیامز را در حال شنا در اعماق دریا و ملاقات با خدای رومی نپتون نشان می دهد که سپس از آب بیرون می پرد و رقص بزرگی را در پیاده رو در زادگاهش ویرجینیا بیچ اجرا می کند.

با مرور مجدد زندگی ویلیامز، موزیک ویدیوی کلاسیک او برای آهنگ های موفقی مانند Drop it Like It's Hot، Get Lucky و Happy نیز نمایش داده می شود. حضور هنرمندانی چون اسنوپ داگ، جی زی، گوئن استفانی و … این مستند را به تجربه ای سرشار از نور و سرگرمی لذت بخش تبدیل کرد.

7. زندگی شگفت انگیز ایبلین

اگر «قطعه به تکه» برای آوردن لبخند به لبان شما طراحی شده است، پس «زندگی شگفت انگیز آیلین» در همین سبک انیمیشن به نظر می رسد که اشک شما را در بیاورد. اما این بدان معنا نیست که فیلم بنجامین ری در مورد متس استین (مرد نروژی متولد شده با بیماری نادر دیستروفی عضلانی) فقط غم انگیز است. این مستند نیز بسیار الهام بخش و حیات بخش است.

با رویکردی متفاوت، زندگی شگفت انگیز آیلین برای اولین بار از منظر والدین عزادار مت که به تازگی مرده اند روایت می شود. سپس متوجه می شوند که پسر معلولشان در دنیای مجازی World of Warcraft زندگی غنی و پرماجرا داشته است. این فیلم با استفاده از متن مکالمات درون بازی متس و بازسازی محیط مجازی او، زندگی پرشور و تحسین برانگیز او را به تصویر می کشد و داستانی از پشتکار، شفقت و ماجراجویی را روایت می کند.

8. جدا کنید

فیلم دیگری که مستند را با عناصر تخیلی ترکیب می کند، «جدا شده» ساخته ارول موریس است که تصویری خشمگین و به خوبی تحقیق شده از سیاست جدایی خانواده دولت ترامپ ارائه می دهد. سیاست «تحمل صفر» ترامپ در سال 2017 به شدت اجرا شد و عمدتاً خانواده‌های پناهنده از کشورهای پرخطر مانند گواتمالا، السالوادور و هندوراس را هدف قرار داد.

مصاحبه با مقامات دولتی سابق مانند ایلین دوک و جاناتان وایت، و همچنین روزنامه نگار یاکوب سوبوروف، که کتاب موریس الهام بخش فیلم بود، واقعیت خشن این سیاست و حاشیه های وحشیانه آن را آشکار می کند. موریس به طرز ماهرانه ای این شهادت ها را با صحنه هایی از بازیگرانی که نقش مهاجرانی را بازی می کنند که از مرز عبور می کنند و از هم جدا می شوند، می بافد.

9. نیشکر

این فیلم که برنده جایزه بهترین کارگردانی مستند در جشنواره فیلم ساندنس 2024 است، تحقیقی دردناک در مورد تاریخ دردناک سیستم مدارس مسکونی بومی کانادا به کارگردانی جولین بریو نویسکت و امیلی کیسی است. داستان این مستند پس از کشف قبرهای بی نشان در نزدیکی مدرسه شبانه روزی سنت جوزف رخ می دهد و به سه روایت مختلف مرتبط است که به ماهیت این تدفین ها پاسخ می دهد: تحقیق در مورد ملت دریاچه ویلیامز، خاطرات تحسین برانگیز ریک گیلبرت، یک سابق. رئیس اولین ملل و داستان جولیان (یکی از کارگردانان فیلم و پدرش).

این روایت های وحشتناک جنایات ویرانگر مرتکب شده توسط سیستم مدارس مسکونی را بازگو می کند: جدایی اجباری خانواده و سوء استفاده فیزیکی و جنسی که زندگی بومیان را برای همیشه تحت تأثیر قرار داد یا نابود کرد. این شهادت‌های دلخراش با فیلم‌های آرشیوی تبلیغات مدرسه و یک برخورد صمیمی بین یک شاهد و یک کشیش ترکیب می‌شوند تا نشان دهند که چگونه یک جامعه آسیب دیده است اما هرگز شکسته نشده است.

10. اتحادیه

کارگردانان برت استوری و استفن مینگ قدرت سازماندهی جمعی را در مستند شجاعانه‌شان اتحادیه به تصویر می‌کشند. این مستند کارگران سابق و فعلی انبار آمازون در استاتن آیلند را در تلاش برای تشکیل اتحادیه آمازون دنبال می کند.

تمرکز این فیلم بر کریس اسمالز، یک سازمان دهنده مشتاق است که در سال 2020 از آمازون به دلیل برنامه ریزی و شرکت در اعتصاب بر سر شرایط ایمنی بیماری همه گیر اخراج شد. این مستند به جای رویکرد ملودراماتیک، توصیفی واضح و دقیق از مسیر آهسته و روشمند لازم برای سازماندهی ارائه می دهد.

علاوه بر مستندسازی تظاهرات احساسی، فیلمسازان جلسات ویدئویی طولانی و بحث های مفصل اعتصاب کنندگان در مورد روش هایشان را ضبط می کنند. این فیلم مشکلات بزرگی را نشان می دهد که برای ساختن «اتحاد» باید با آن مواجه شد و مخالفان اتحاد از چه تاکتیک ها و توطئه هایی برای شکستن آن استفاده می کنند.