سوالاتی که باید از نامزدهای ریاست جمهوری درباره محیط زیست پرسید

تینو – امیر سعدالدین*:امنیت محیطی به وضعیتی اطلاق می شود که در آن محیط زیست محیطی لازم برای بقا و توسعه هر کشور به طور کامل یا نسبتاً دور از تخریب یا تهدید باشد و با توجه به عوامل مزاحم داخلی و خارجی توانایی دستیابی به وضعیت پایدار را داشته باشد. برای حفظ حالت فوق از این رو، روشن است که اتخاذ رویکردی همه جانبه و کل نگر در حفظ و ارتقای امنیت کشور ضروری است.

حال این سوال پیش می آید که کدام یک از کاندیداهای محترم چهاردهمین دوره ریاست جمهوری کشور به طور خاص به منابع طبیعی تجدیدپذیر مانند جنگل ها، مراتع، اکوسیستم های آبی (رودخانه ها، دریاچه ها، تالاب ها)، بیابان ها و بیابان ها اشاره می کنند و این امر باعث شده است. و به صراحت برنامه خود را در زمینه حفاظت، بهره برداری و مدیریت و احیای این مواهب الهی به مردم ایران بیان کردند؟ اساساً به گفته کاندیداها چه رابطه ای بین توسعه اقتصادی، منابع طبیعی و محیط زیست وجود دارد؟ آنها این درگیری ظاهری را چگونه می بینند و چه برنامه خاصی برای متعادل کردن آن و ایجاد تعادل برد-برد دارند؟ آنها ارتباط پیچیده و پویا امنیت محیطی را با بسیاری دیگر از جنبه های امنیت کشور چگونه می بینند؟ جایگاه اقتصاد سبز و دایره ای در اولویت ها و راهکارهای اقتصادی آنها چیست؟ موضع آنها در مورد ارتباط بین توسعه و آماده سازی زمین چیست؟ آیا اصلاً به عدالت زیست محیطی اعتقاد دارند؟ آیا توجه جدی به ردپای زیست محیطی از جمله ردپای آب و کربن در توسعه اقتصادی ضروری است؟ چه برنامه خاصی برای فعال شدن دیپلماسی آب و محیط زیست دارند؟ راه حل های ترجیحی شما برای سازگاری با تغییرات آب و هوایی چیست؟ زیرساخت های سبز چه جایگاهی در برنامه های توسعه آنها دارد؟

این که این جنبه های حیاتی در طرح کلی مباحث و بحث ها مورد توجه قرار نگرفته یا به صورت سطحی از آنها صرفنظر می شود، نگران کننده است و قطعاً جای توجه دارد. به ویژه در شرایطی که شاهد روند فزاینده انواع مخاطرات زیست محیطی در کشور هستیم و همچنین در شرایطی که تغییر کاربری و تخریب اراضی آسیب انکارناپذیری به ساختار، عملکرد و خدمات اکوسیستم ها وارد می کند، بی توجهی یا عدم توجه اساسی به قوانین. ماهیت حکمرانی و فرآیندهای مختلف آن هیچ توجیهی ندارد.

مدیریت منطقی منابع طبیعی و حفاظت، مدیریت و احیای انواع اکوسیستم‌های طبیعی و دست‌ساز در مقیاس حوضه‌های رودخانه‌ای و حوزه‌های آبخیز کشور در قالب برنامه‌های مستند کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت. با در نظر گرفتن مولفه های مختلف زیستی، فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی و با مشارکت واقعی ذینفعان مربوطه که تاکنون جایگاه عمده ای در مناظره های مطرح شده از سوی نامزدها نداشته است. تجارب سایر کشورها و تجربیات محلی نشان می دهد که بدون توجه کافی و مناسب به این موارد مهم، برنامه های اقتصادی و توسعه ای در بلندمدت پایدار نخواهد بود، بلکه پیامدهای مختلف منفی و معمولاً جبران ناپذیری را بر منابع کشور تحمیل می کند. هیچ چی. اما پشیمانی و فقدان ثمره دیگری برای ما و نسل های آینده نخواهد داشت.

امید است این نگرانی ها به نحو شایسته ای به اطلاع نامزدهای محترم ریاست جمهوری و سایر دست اندرکاران حکومت داری و برنامه ریزی کشور برسد و شاهد تغییر رویکرد در این عرصه باشیم. (اراده قوی)

* استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان