نصرت الله تاجیک، سفیر سابق ایران در اردن در گفت و گو با خبرنگار همشهری اظهار داشت: در بررسی های مربوط به سوریه به مدل شش جانبه رسیدم که در آن عوامل داخلی و عوامل خارجی باعث ایجاد شرایط کنونی سوریه شده است. البته من فکر می کنم اصالت به مسائل داخلی مرتبط است و مسائل بیرونی به اندازه عوامل داخلی موثر نبوده است. مسائل خارجی بیشترین نقش را در وقوع پدیده های اخیر در سوریه ایفا کرد.
وی افزود: در بخش وضعیت داخلی 3 ثابت وجود دارد که سه اشتباه استراتژیک بشار اسد است که باعث سقوط دولت سوریه تا امروز شد. اولین عامل تأثیرگذاری داخلی بر وقوع حوادث در سوریه، عدم اصلاح ساختاری در سوریه و عدم اجرای اصلاحات در رویکرد دولت نسبت به مردم است که نتوانسته حکومتداری عادی برای حل مشکلات سوریه ایجاد کند. مردم سوریه مردم سوریه؛ این مشکلات از بهار عربی در سال 2011 وجود نداشت و سال ها قبل از شروع حکومت حافظ اسد در سوریه وجود داشت و باعث تداوم تنش بین دولت و بخشی از مردم به طور دائم شد، اما از سال 2011 تلاش های داعش برای سرنگونی دولت بشار اسد آغاز شد، اما من شکست خوردم.
این دیپلمات سابق ایرانی ادامه داد: این دوره میانی فرصتی برای بشار اسد بود تا اصلاحات ساختاری در سوریه انجام دهد. البته در این مدت دولت اسد تنها 60 تا 65 درصد سوریه را تحت کنترل داشت، اما نتوانست با اقدامات اصلاحی به مشکلات مردم سوریه رسیدگی کند. با وجود این همه پناهجوی سوری در ترکیه، اردن، عراق، آلمان و دیگر کشورها، وضعیتی در داخل سوریه به وجود آمد که همچنان در حال سوختن بود و تمام قدرت دولت را گرفت و ارزش دولت را کاهش داد، بنابراین شاهد فروپاشی اسد بودیم. دولت به این سرعت چون نشان می دهد نهادهایی مانند دولت، ارتش، نظام اداری، بانک ها و … کارآمد نیستند. مردم امید خود را به این نهادها از دست دادند و برایشان مهم نبود که چه کسی در راس دولت قرار دارد.
کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: با وجود قطعنامه سازمان ملل در سال 2015 در مورد سوریه و قرار بود اتفاقاتی رخ دهد تا افراد بیشتری پشت دولت بایستند، این اتفاقات محقق نشد و بشار یا نشنید یا نخواست. پیام مردم کشورش را بشنود.
وی تاکید کرد: بخشی دیگر از عوامل ناشی از جامعه جهانی است که کمکی به تشدید هرج و مرج در سوریه نکرد. وقتی ویروسی شبیه به کرونا در جهان منتشر می شود، جامعه جهانی کمک می کند، اما در زمینه مسائل سوریه، پس از شکست داعش، اقتصاد سوریه کمکی نکرد. در عین حال جامعه جهانی از احتمال به قدرت رسیدن داعش هراس داشت و خطر سرایت اپیدمی داعش به کشورهای اروپایی را احساس می کرد.
تاجیک تصریح کرد: از سوی دیگر برخی کشورهای عربی به اسد قول دادند و به جای کمک به بشار شرط کردند که در صورت دور شدن سوریه از ایران، آماده بازسازی این کشور باشند. متأسفانه آنها به این وعده ها عمل نکردند و بر اوضاع ویرانگر روزافزون سوریه تأثیر گذاشتند.
وی خاطرنشان کرد: عامل سوم اختلافات داخلی دولت سوریه است. کاریزمای لئو در این خانواده به اندازه ای نبود که همه اعضای آن را زیر چتر خود قرار دهد. اخیرا بشار با برادرش ماهر اسد که بخشی از ارتش را در اختیار داشت وارد اختلاف شد و این اختلافات به مشکلات داخلی دامن زد.
منبع : خبرگزاری hamshahrionline