مشاهده ردپای یوزپلنگ ایرانی در منطقه‌ متروکه بعد از ۴۰ سال + عکس | تصویر زنده‌گیری ۲ توله یوز در سال ۵۷

به گزارش سایت تینو، بهمن نجفی مسئول محیط زیست منطقه حفاظت شده توران گفت: سال گذشته پیشنهادی از سوی عامل محیط زیست طبیعی در سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه حفاظت تعاون ارائه شد و بر اساس آن، فردی که در گذشته در این منطقه کار کرده بود اعلام کرد که تمایل به همکاری دارد و با این رقم: تفاهم نامه ای بین سازمان حفاظت محیط زیست و بخش خصوصی منعقد شد و اقدامات خوبی در مناطق توران آغاز شد که به ارمغان آورد. نتایج خوب.

صید زنده دو توله گرگ در سال 1357

وی با اشاره به مشاهده رد پای پلنگ در منطقه چشمی کرباسی در بخشی از توران افزود: 45 سال پیش در زیستگاه جنوب شرقی توران در درونا مشغول به کار بودم. تا سال 63 در منطقه کرباسی پاسدار بودم. در آن زمان بین 300 تا 400 قوچ و میش و تعداد کمتری بز، بز و غزال در منطقه وجود داشت و با وجود این جمعیت طعمه، یوزپلنگ نیز در منطقه زندگی می کرد.

وی خاطره ای از حضور گرگ در آن منطقه ذکر کرد و گفت: در سال 57 دو توله گرگ را زنده به اسارت گرفتیم. در آن زمان دوربین‌ها کم بود، اما یکی از آن‌ها از جای دیگری آورده شد. بنابراین تصمیم گرفته شد دو توله که با مادرشان در منطقه زندگی می کردند دستگیر و پس از عکسبرداری آزاد شوند. این کار انجام شد اما توله ها توانستند فرار کنند و به مادرشان که حدود 500 متر بالاتر از آنها ایستاده بود بپیوندند. یک سال بعد در سال 1358 از چوپانی همان دو توله یاک را تهیه کردیم که چندین بار فروخته شده بود و مدت ها در باغ وحش نگهداری می شد.

نجفی ادامه داد: می خواهم بگویم زیستگاه کرباسی در آن زمان به دلیل طبیعت بکر، زیستگاه سیاه گوش بوده است. موطن کرباسی از یک طرف به تپاس و منطقه خراسان بزرگ منتهی می شود که اکنون جزو خراسان رضوی است و چون منطقه ای بکر بوده، حیات وحش در آنجا زاد و ولد و نقل مکان می کرده است. در آن زمان در آن منطقه جاده وجود نداشت، بنابراین تردد خودروها وجود نداشت. گله های گاو موقتی بودند و سالی 2-3 ماه در آنجا می ماندند و سپس منطقه را ترک می کردند. در واقع شرایط برای حضور گرگ ها فراهم شده بود. اما پس از چند سال، چشمه ها خشک شد، مراتع خالی از آب و علف شد و منطقه بدون طعمه شد، بنابراین یوزی دیگر در آنجا زندگی نمی کرد.

وی افزود: تا سال گذشته سازمان حفاظت محیط زیست از ما خواست که منطقه را از نظر وجود حیات وحش و شرایط عمومی زندگی بررسی کنیم. بعد از دو هفته گشت زنی در منطقه فقط 4 راس قوچ و یک قوچ دیدیم و خبری از گونه های دیگر نیست. چشمه های منطقه از جمله چشمه کرباسی آسیب دیدند. توسط شترها از بین رفت (البته شترها دیگر اجازه چرا در آن منطقه را ندارند).

وی ادامه داد: پس از آن با همکاری بخش خصوصی و شرکت آهوان طلای دشت سنگسر چشمه ها را مرمت کردیم. البته پیشنهاد کردیم برای حفاظت از منطقه از کسانی که در این منطقه و در کنار این بوته ها بزرگ شده اند یا شکارچیانی که قبلا مهاجم بوده اند کمک بگیریم.

این پاسدار گفت: مرزهای ورودی خارتوران مانند منطقه کرباسی بود که در بالای مثلث تپه داغ یا از سمت عشق آباد، بردسکن و یا روستاهای درون قرار داشت. در واقع مرزی است در بالای مثلثی به نام کرباسی یا نهان که به شکاف کرباسی معروف است و تا منطقه لاگری ادامه دارد و در نهایت به کویر مرکزی متصل می شود. ما می خواستیم این محدوده را با این افراد بررسی کنیم. ساکنان محلی نیز همکاری کردند. در نهایت یک تیم 4 نفره از این افراد را برای حفاظت از منطقه فراهم کردیم.

به گفته وی، این افراد همان افرادی هستند که در اعماق توران به شکار گورخر می پرداختند. سپس آهوان طلایی دو دستگاه تریل و یک دستگاه کوچک خریداری و عرضه کرد و از یک سال قبل دو نفر به صورت شیفت هفتگی در منطقه گشت می زنند.

واردات حیات وحش برای جذب یاک ها به منطقه

وی با اشاره به اقدامات انجام شده در این منطقه گفت: برای غنی سازی منطقه با طعمه پلنگ، حیوانات تبال را وارد منطقه کرده ایم (منطقه شکار ممنوع تبال در شمال غربی شهرستان شاهرود با مساحت منطقه واقع شده است. 30000 هکتار). طبیعتا در این روند با مشکلات زیادی مواجه شدیم. خیلی ها مدعی بودند که این حیوانات را می فروشیم. حتی برخی بر این باورند که اگر حیات وحش آن منطقه را رها کنیم، معلوم نیست سرشان را از کجا بیابند چون منطقه خالی از سکنه است.

النجیفی ادامه داد: با همه این محدودیت ها سال گذشته 41 راس قوچ و میش در منطقه رهاسازی کردیم و چون آب و هوای منطقه مناسب بود پس از رهاسازی چشمه هایی پیدا کردند و ماندند و زاییدند. البته از این تعداد 15 گاو آبستن بوده و در همان منطقه زایمان کرده اند و تعداد آنها به 56 گاو رسیده است. علاوه بر این، تعدادی از آنها مهمان آنها شدند، یعنی بعد از آنها قوچ و میش از مناطق مجاور وارد منطقه شدند. وقتی امنیت را دیدند همانجا ماندند. بنابراین در حال حاضر حدود 70 حیوان در منطقه وجود دارد، در حالی که در ماه های مرداد و شهریور سال گذشته تعداد حیوانات وحشی در منطقه 3 تا 4 بود.

رد پای پلنگ پس از 40 سال در منطقه ای متروک کشف شد

نجفی افزود: پس از این اقدامات منتظر بودیم تا نشانه ای از حضور یوز در منطقه را ببینیم که این اتفاق زودتر از حد انتظار رخ داد. در ابتدای شهریورماه ردپای پلنگ در منطقه چشمه کرباسی مشاهده شد. باید تاکید کنم که هیچ یک از ردپاها با ردپای ولورین مطابقت ندارد. تاج پشت پای یوزپلنگ در پلنگ، سیاهگوش، گرگ و کفتار یافت نمی شود و کاملا با همه آنها متفاوت است، پس مطمئن هستیم که قطعا رد پای یوزپلنگ است.

وی ادامه داد: محیط بان وظیفه که متوجه رد پا شد، اعلام کرد که جسد مقتول را در فاصله 200 متری رد پا پیدا کرده است. شواهد نشان می داد که 2 گرگ به دو گوسفند حمله کردند اما موفق شدند یک گوسفند را بگیرند. آنها مقدار زیادی از جسد را خوردند، سپس زیر سایه خوابیدند و پس از مدتی محل را ترک کردند. چون رد پاها جدید بود، توانستیم ماجرا را توضیح دهیم. پس از بررسی شواهد مشخص شد که رد پای این گربه سانان و طعمه نیز یک گربه است و حضور این گربه سان در منطقه تایید شد.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: پس از پیشنهاد طرح حفاظت تعاونی، مقرر شد دوربین های تله ای در منطقه نصب شود که با پایش ردپای گاومیش در چشمه کرباسی تسریع شد و هم اکنون 3 دوربین در مسیر ورود ولوور به چشمه کرباسی نصب شده است. البته، یاک ها وقتی هوا سرد می شود تمایل دارند حرکت کنند و به راه رفتن ادامه می دهند، بنابراین ممکن است مدتی طول بکشد تا دوباره در منطقه دیده شوند. اما مطمئناً امکان دیدن مجدد وجود دارد. روش شکار یاک ها به این صورت است که آنها معمولاً یک گونه بزرگ مانند قوچ یا گوسفند را در هفته شکار می کنند و سپس شروع به شکار شکارهای کوچکتر مانند خرگوش می کنند. بر این اساس ممکن است 20 روز یا یک ماه طول بکشد تا آنها به همان مکان برگردند. چون آنها آب، طعم و امنیت را در منطقه دیدند، آن منطقه از قبل در حافظه آنها وجود دارد.

رد یوزپلنگ دیگری را ببینید

وی در خصوص موقعیت منطقه چشمه کرباسی گفت: منطقه چشمه کرباسی حدود 200 کیلومتر از تاپاس و 70 تا 80 کیلومتر از درنا فاصله دارد. البته تا سال 1363 وضعیت حیات وحش منطقه خوب بود و پلنگ نیز مشاهده می شد، اما پس از آن منطقه از بین رفت و پس از آن حیات وحش کمتر و کمتر شد. شکارچیان از داخل وارد منطقه می شدند. از طرفی توران از این منطقه دور بود و امکان حفاظت از آن وجود نداشت به همین دلیل حیات وحش از بین رفت و منطقه متروکه شد. اما با اجرای طرح تعاونی حفاظت، کار مرمت منطقه را انجام داده ایم. چشمه هایی مانند چشمه گورستان که در شرق در دامنه کلوت کرباسی قرار دارد را احیا کردیم در حالی که چشمه کرباسی در جنوب منطقه قرار دارد و در شمال چشمه گوچی بود که خشک شده بود. ما هم آن را احیا کرده ایم. یک منبع سیمانی به ظرفیت 5000 لیتر ساختیم و در ابتدای کوه کرباسی آبخوری سیمانی قرار دادیم. یک آب انبار دیگر در دو کیلومتری ساختیم. اکنون چهار منبع آب در این منطقه احیا شده است که 2 منبع آن صنعتی و 2 منبع طبیعی است.

نجفی افزود: علاوه بر این در 5 تا 6 کیلومتری این منطقه منطقه ای به نام کلوت نهانی وجود دارد که شامل دو چشمه است. از جمله چشمه شیر نهانی است که 2-3 ماه پیش در شمال طبس یعنی در همان چشمه شیر دیده شده است. ردپاها را که بررسی کردیم، دیدیم حدود 20 روز در منطقه طبس بوده، سپس از منطقه کرباسی به توران برگشته، اما به چشمه کرباسی نیامده است. اما دو گرگ که در منطقه چشمه کرباسی دیده شدند از مسیر قدیم عبور کردند و به چشمه کرباسی رسیدند.

اجرای تعاونی برای حفاظت از سمور در منطقه

وی تاکید کرد: اکنون ورود دام به منطقه به خوبی مدیریت می شود. مالک شرکت آهوان طلا از ابتدای اسفند هر سال 4 تا 5 گله گوسفند را به منطقه می آورد و دام ها 2 تا 3 ماه در منطقه می ماندند اما از سال گذشته – با شروع در سال جاری – تعداد گله ها به یک میلیون رسیده است. پس از ورود حیات وحش به منطقه، تعداد گله ها به دو گله کاهش یافت. هر گله نیز 5 سگ نگهبان داشت که به دو سگ کاهش یافت. همه این اقدامات همزمان با امضای تفاهم نامه همکاری با سازمان محیط زیست بود.

وی بیان کرد: از جمله کارهایی که همزمان با امضای تفاهم نامه همکاری با سازمان حفاظت محیط زیست انجام می شود، پرورش و تکثیر حیوانات وحشی مانند قوچ، میش و آهو است. در همین راستا مقرر شد هر ساله 30 درصد از این گونه ها را در طبیعت رهاسازی کنیم تا طعمه پلنگ شوند و 70 درصد باقی مانده می تواند گردشگران را برای درآمدزایی بخش خصوصی جذب کند و سازمان محیط زیست حفت نیز می تواند خرید و خرید کند. آنها را آنها را در مناطق دیگر رها کنید. همچنین قرار است در این منطقه یونجه بکارند تا آن را سبز کنند. در این شرایط توجه گونه های حیات وحش به منطقه جلب می شود.

به گفته وی، پرورش آهو هنوز به مرحله اجرا نرسیده اما جزء برنامه است.

نجفی تاکید کرد: همه این رویه ها در ملک شخصی مالک این شرکت انجام می شود و حتی یک متر از منابع طبیعی استفاده نشده است و به این ترتیب می توان صنعت گردشگری را توسعه داد و به سودآوری رسید.